Թւականիս մայիսի 4-ին «Ալիք»-ի խմբագրատուն այցելեցին հիւրաբար Թեհրանում գտնւող Հ. Հ. մշակոյթի վաստակաւոր գործիչ Գագիկ Կարապետեանը, ընկերակցութեամբ իր տիկնոջ՝ Այիդա Կարապետեանի եւ Արւեստից միութեան կողմից Վիոլետ Եսայեանի:
Հ. Հ. մշակոյթի վաստակաւոր գործիչ Գագիկ Կարապետեանը Հ. Մ. «Արարատ» կազմակերպութեան հրաւէրով՝ թւականիս ապրիլի 28-ին Թեհրան է ժամանել՝ համագործակցելու համար Հ.Մ.Ա.Կ.-ի Արւեստից միութեան «Արարատ» պարի դպրոցի հետ:
«Ալիք» այցի ընթացքում զրուցել ենք Գագիկ Կարապետեանի հետ, որը ներկայացնում ենք ստորեւ:

Գագիկ Կարապետեանը մինչեւ 1992 թւական՝ 22 տարիներ պարել է Հայաստանի պարի պետական անսամբլում՝ որից յետոյ աշխատել է գլխաւոր բալետմայստեր, իսկ 2005-2007 թթ. աշխատել է Հ. Հ. պարի պետական անսամբլում՝ որպէս գեղարւեստական ղեկավար:
Գագիկ Կարապետեանը խօսելով Թեհրան հրաւէրի մասին՝ այսպէս արտայայտւեց. «Մինչեւ գալս՝ չգիտէի, թէ ում հետ գործ ունեմ, ուստի՝ խնդրեցի «Արարատ» պարի խմբի տեսագրութիւնները, որոնց միջոցով մասամբ իրազեկ դարձայ աշխատանքների մասին: Բայց, այն, ինչ տեսայ այստեղ, ինձ աւելի յուսադրեց, քանի որ «Արարատ» պարի դպրոցը ճիշտ հիմքերի վրայ է դրւել, եւ պարի ճիշտ կրթութիւն է տրւում աշակերտներին, թէեւ ծնողը միշտ անհամբեր սպասում է երեխայի բեմ բարձրանալուն, բայց ճիշտ կրթութիւն ստանալը, յետոյ պար սովորելը աւելի ճիշտ է: Երբ դպրոցում արհեստավարժ կրթութիւն է տրւում, անհատը կարող է պարել ամէն տեսակի պար, թէ՛ ազգային, թէ՛ այլ ազգի: «Արարատ»-ի պարի դպրոցը դրանում յաջողել է, որի համար ես շատ ուրախ եմ»:
Գագիկ Կարապետեանը աւելացրեց. «Սփիւռքում շատ քիչ պարագայում եմ հանդիպել պարի դպրոցի եւ մեծամասնաբար պարի խմբեր են, որոնց հիմնական նպատակն է երեխային պար սովորեցնելը եւ տարբեր միջոցառումներին նրանց մասնակից դարձնելը»:
Հ. Հ. մշակոյթի վաստակաւոր գործիչը խօսելով ազգային պարի ուսուցման անհրաժեշտութեան մասին՝ ասաց. «Եթէ դու չգիտես ազգիդ պարը, դա համազօր է նրան, որ դու չգիտես ազգիդ լեզուն: Ինձ համար պարը լեզու է, պարի ամէն մի շարժումը մի խօսք է, մի բառ է եւ եթէ կարողանաս ճիշտ բառերը գտնել, ստացւում է շատ գեղեցիկ նախադասութիւն, որը գեղեցիկ լինելուց բացի, ունի նաեւ իմաստ, հակառակ դէպքում՝ դրանք աղճատւած բառեր են, որոնք որեւէ իմաստ չեն արտայայտում: Երբ մի մարդ զբաղւում է հայկական պարով, անշուշտ պէտք է հպարտ լինի, քանզի ազգային պարի հսկայական ժառանգութիւն կայ, դա մեր ֆոլկլորի եւ էթնիկական պարի մասին է: Ես բաւականին ուսումնասիրել եմ օտար պարերը, շատ քիչ կը գտնէք ժողովուրդների, որոնք ունեն պարային նման ժառանգութիւն: Մենք ունենք գրանցւած շուրջ 300 պարեր, որոնք հազարամեակների անցեալ ունեն եւ գալիս են հեթանոսական շրջանից, ինչպէս Քոչարի, Վեր-վեր եւ... Սրանք վկայում են այն մասին, որ դրանք ճիշտ մշակոյթի վրայ են հիմնւած եղել, որոնք առանց գրանցումների դարեր ապրել են: Դրանց հետ պէտք է շատ զգոյշ վերաբերւել եւ չփչացնել ու չաղաւաղել, որպէսզի նոյն մաքրութեամբ հասնեն յաջորդ սերունդին»:
Նա աւելացրեց. «Ես դէմ չեմ, որ պարեն մոդեռն կամ այլազգի պարեր, բայց այդ բոլորի մէջ պէտք է տեղ տաս քո ազգայինին: Դու պէտք է իւնիք լինես ու քո պարը ունենաս: Աշխարհում, երբ ուզում են ծանօթանալ մի ազգի մշակոյթին, ցանկանում են տեսնել ֆոլկլորը, թէ ինչ է քո ազգային տարազը, ինչ էք պարել, ոնց էք երգել, ազգային ինչ գործիքներ ունէք: Եթէ, մենք ունենք օրինակ՝ սիմֆոնիկ նւագախումբ, որը Մոցարտ է կատարում, դա մեր ազգի նւաճումն է, բայց ազգը ներկայացնելու համար անհրաժեշտ է ֆոլկլորը:

Իմ կարծիքով՝ պարը իւրաքանչիւր ազգի ամենաբնորոշ տեսակն է, որը ժողովուրդ է ներկայացնում: Կոմիտաս վարդապետը ասել է. «Եթէ ուզում ես մի ժողովրդի քաղաքակրթութեան մասին կարծիք ունենալ, նրա պարը նայիր, պարը արտայայտում է դա: Պարի մէջ քանի որ լեզու չկայ, ուստի՝ դա խօսում է համամարդկային լեզւով, որը հասկանալի է բոլորի համար, ուստի պարը ազգին ներկայացնելու լաւագոյն տեսակն է»:
Խօսելով Հայաստան-Սփիւռք մշակութային համատեղ աշխատանքների անհրաժեշտութեան մասին՝ Գագիկ Կարապետեանն ասաց. «1980-ականներից, Հայաստանի մշակութային ոլորտի գործիչներ, ինչպէս թատրոնի գործիչներ, բալետմայստրներ եւ ... մեկնեցին Սփիւռքի տարբեր գաղթօջախներ, որը Սփիւռքահայութեան կոմիտէի նախաձեռնութիւնն էր, եւ որը արդիւնաւորւեց: Նրանք դաստիարակեցին մի սերունդի, որը ինքը հետագայում դարձաւ ղեկավարներ, այժմ ժամանակ առ ժամանակ թէեւ Հայաստանից խորհրդատւական կարգով հրաւիրւում են մասնագէտներ, սակայն խումբը պահում են տեղացիները, որը շատ ճիշտ գործընթաց է: Ես 27 տարի է, ինչ աշխատում եմ Նիւ Եօրքում, եղել եմ Հալէպում, Բուէնոս Այրէսում, այսօր այստեղ, յետոյ Ֆրանսիա, այսինքն՝ անընդհատ տեղից-տեղ մեկնելով՝ օգնում ես խմբերին, որ ժամանակից յետ չմնան: Պէտք է նշեմ, որ հայկական էթնոպարի ուսուցման կարիք է զգացւում, որպէսզի հեռու մնայ աղաւաղումից: Բայց, կայ նաեւ դրանց մշակւած տեսակները: Եթէ մէկը ուզում է ինչ-որ թեմատիկ պար ներկայացնել, օրինակ՝ Ցեղասպանութեան կամ որեւէ առիթի նւիրւած, ընտրում ես երաժշտութիւն եւ շարժումները, որով պիտի բացատրես այդ ամէնը, բայց ազգային պարը հիմք ծառայեցնելով՝ պէտք է ընտրես շարժումներ եւ ոչ թէ հնարել ինչ-որ շարժումներ:
Ես գիտեմ, որ «Արարատ»-ում Հայաստանի պարի վաստակաւոր մասնագէտներ են աշխատել եւ իւրաքանչիւրը չի խնայել իր ջանքը»:
Գագիկ Կարապետեանը այն հարցին, թէ ինչ է պարը իր համար, ասաց. «Պարը ինձ համար աննկարագրելի մեծ ու հզօր բան է: Մեր ընտանիքում սկսած մեծ հայրիկիցս եւ ազգականներից՝ մինչեւ իմ ընտանիքի անդամները, մասնագիտացած պարողներ են եւ պարը մեր ընտանիքի իմաստն է եւ պարի միջոցով ենք ընտանիքի հիմքը դրել: Պարը ապրելաձեւ է»:
Այն հարցին, թէ աշխարհին ինչպէս է կարելի ծանօթացնել հայկական պարը, նա նշեց, որ ժամանակին պետական համակարգի ֆինանսաւորմամբ՝ արւեստի տարբեր բնագաւառների խմբերը մեկնում էին տարբեր երկրներ, ինչպէս Պարի պետական անսամբլը եւ յստակ էր տարեկան ծրագիրը:
Նա վերջում իր հիացմունքը յայտնեց Հ. Մ. «Արարատ» կազմակերպութեանը եւ հիւրընկալներին, որոնք ամէն ջանք ու նւիրւածութիւն ի գործ են դնում թէ՛ «Արարատ»-ի, եւ թէ՛ մշակութային ոլորտների զարգացման համար եւ վերաբերւում են ոնց որ իրենց ընտանիքը եւ գնահատանքով խօսեց «Արարատ»-ի պարուսոյց Անահիտ Մանուկեանի մասին:
Գագիկ Կարապետեանը աւելացրեց, որ նման նւիրւածութիւն, վստահաբար, արդիւնաւորւելու է:

alikonline.ir - ից